» Thị trường lao động

Sống và làm việc tại Nhật Bản: sốc văn hóa và công việc đối với người mới sang

 Chúng tôi đã phỏng vấn nhiều người Việt sống tại Nhật và tóm lược một số ý chính về chủ đề này.

1. Tìm hiều về văn hóa Nhật Bản

Chị Hương đã sống ở Nhật 24 năm.

Phóng viên (PV): Khi chị sang Nhật, điều gì làm chị ngỡ ngàng trong cuộc sống hàng ngày và trong các phong tục, thói quen của người Nhật?

Chị Hương: “Không nhiều lắm. Người Nhật khá hiếu khách. Nhưng điều khó khăn nhất chính là ngôn ngữ. Trước khi sang đây, mọi người nên tập trung học tiếng. Tìm việc làm tốt và thu nhập cao cũng không dễ dàng.

PV: Chị có cho rằng hiểu biết về văn hóa Nhật là điều quan trọng không?

Chị Hương: “Có chứ. Tôi mong rằng mọi người đều biết về nước Nhật. Nhật Bản là một quốc gia yên bình và vô cùng sạch sẽ. Người Nhật tốt bụng. Tôi đã từng đến Canada, Úc, … nhưng tôi thấy Nhật Bản là nơi dễ sống nhất”.

Chị Hương thích nghi rất tốt với cuộc sống tại Nhật Bản. Chị rèn luyện tiếng Nhật chăm chỉ, học hỏi về văn hóa Nhật Bản. Nhật Bản đôi khi khiến người ta nản chí nếu họ không hiểu về văn hóa và một số đặc thù của đất nước này.

Chúng tôi hoàn toàn nhất trí với chị Hương. Một nghiên cứu nhỏ về văn hóa, cách sống của người Nhật sẽ khiến cuộc sống của bạn tại đây trở nên dễ dàng và thú vị hơn rất nhiều.

2. Kết nối với cộng đồng

Chị Yến đã sống ở Nhật, tỉnh Saitama, 14 năm. Chị làm cho công ty bảo hiểm. Thời gian đầu sống ở Nhật là thời gian khá khó khăn đối với chị.

“Khi đó cuộc sống khá tẻ nhạt vì tôi chỉ làm việc và làm việc. Tôi rất nhớ nhà, nhớ con gái tôi đang sống ở Việt Nam. Thời gian làm việc mỗi ngày tại Nhật thường dài hơn ở Việt Nam. Giờ làm thêm của tôi rất nhiều. Hầu như mỗi ngày, tôi làm việc từ 9 giờ sáng tới 11 giờ khuya”.

Kết nối cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các vấn đề xã hội khi bạn sống ở nước ngoài. Điều này được chị Yến xác nhận: “Thời gian đầu, tôi không quen biết nhiều đồng hương lắm. Tuy nhiên, sau 8 năm, chúng tôi đã có một nhóm người Việt. Chúng tôi rất thích và trân trọng thời gian tụ họp cùng nhau.”

Người nước ngoài sống tại Nhật sẽ dễ dàng hình dung những điều chị Yến đề cập. Đến từ một đất nước khác, một nền văn hóa khác, bạn sẽ gặp nhiều khó khăn để thích nghi với lối sống mới, phong cách làm việc mới. Chưa kể đến giờ làm việc căng thẳng, khối lượng công việc nhiều.

3. Làm quen với ngôn ngữ và tập quán địa phương

Em Linh sang Nhật và làm việc trong một nhà nhà máy sản xuất bánh ngọt tại Tokyo được một năm rưỡi và bạn dự định tiếp tục ở lại đây, hoàn thành hợp đồng lao động 3 năm. Em rất yêu thích cuộc sống và công việc ở Tokyo. “Khi mới sang, em khá ngỡ ngàng vì người dân ở đây rất tốt tính. Dường như ở đây con người tốt hơn, đặc biệt là cịch vụ khách hàng vô cùng tốt”.

PV: Em có gặp khó khăn gì để thích nghi với cuộc sống ở đay không?

“Để thích nghi thì ngôn ngữ là vấn đề lớn nhất với em. Nhưng em tiến bộ dần dần. Công việc ở đây cũng vất vả hơn vì thời gian làm thêm nhiều. Theo em thì điều quan trọng nhất cần chuẩn bị khi dang đây là tìm hiểu về công việc. Học hỏi văn hóa nơi làm việc vô cùng quan trọng vì phần lớn người Việt sang đây để làm việc, để rèn luyện kỹ năng và dành dụm tiền”.

Thực tế, rất nhiều vấn đề phát sinh từ việc làm nhiều giờ và không hiểu tiếng. Tuy nhiên, cũng không kém phần quan trọng là hiểu được cách hành xử trong công việc: với đồng nghiệp, với cấp trên, với khách hàng, …

4. Hiểu biết về cử chỉ của người Nhật

Bạn Hải, đã ở Nhật gần 2 năm, làm việc trong một công ty chuyên về công nghệ thông tin. “Theo quan điểm của tôi thì Nhật Bản là đất nước đứng đầu Thế giới. Thật vậy đấy”.

PV: Bạn có thể giải thích không?

Hải: “Một từ thôi: Thuận tiện. Mọi thứ đều có thể chỉ bằng một nút nhấn. Đó là cách mà tôi vẫn làm”.

Tương tự những người được hỏi khác, Hải cũng cho rằng: “Văn hóa công sở tại đây khá nghiêm ngặt. Người Nhật làm việc rất cần cù, chăm chỉ. Do vậy, những người muốn làm việc tại đây trước tiên cần học cách thích nghi với môi trường làm việc. Mọi người cũng nên tìm hiểu về văn hóa nơi làm việc trước khi đến Nhật. Hãy cố gắng tìm hiểu và làm quen với nhiều bạn Nhật. Tôi đã khá vất vả để hiểu được hành động và cử chỉ của người Nhật. Khi nào cần cúi đầu, khi nào cần nói domo, …. Tôi đã mất gần một năm để vỡ ra”.

5. Xuôi theo dòng và hành xử linh hoạt

Theo ý kiến của Ngọc Anh, du học sinh tại Nhật Bản: “Khi sinh sống và làm việc tại Nhật, đặc biệt là học tại các trường cao đẳng, đại học, bạn phải học tiếng Nhật thật nỗ lực. Mà không chỉ có tiếng Nhật, còn phải học tiếng Anh, các môn khác nữa …”

PV: Em có nghĩ rằng cách hành xử và văn hóa Nhật rất khác với Việt Nam không?

Ngọc Anh: “Vâng, rất khác. Tuy nhiên người Việt Nam mình thích nghi rất dễ dàng và nhanh chóng”.

Những người trẻ tuổi đến Nhật Bản một mình hoặc với gia đình khó có thể quen ngay với hệ thống trường học ở Nhật Bản. So với nhiều quốc gia, Nhật Bản có giờ học dài hơn nhiều. Học sinh được yêu cầu học rất nhiều trên lớp và ở nhà, và họ cũng phải tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa, chẳng hạn như các câu lạc bộ và học nhóm. Mọi học sinh đều quan tâm đến sự sạch sẽ của các lớp học và tất cả các khu vực của trường, gộp cả việc làm thêm vào khối lượng công việc vốn đã lớn của họ.

Sinh viên nước ngoài chuyển sang một trường học Nhật Bản có thể mất phương hướng và khó có thể tuân theo tốc độ và các quy tắc. Tuy nhiên, như các ý kiến trước đó, nghiên cứu và chuẩn bị trước khi chuyển đến, sẽ khiến các thử thách trở nên dễ dàng chinh phục hơn nhiều. Không có lý do gì để lo lắng!

6. Văn hóa có thể khác biệt. Nhưng bạn sẽ thích!

Hùng, một cựu sinh viên đại học sống ở Nhật Bản 15 năm, đã trải nghiệm những điều Ngọc Anh đề cập. "Thời gian đầu thật khó khăn. Tôi không thể nói tiếng Nhật vì vậy tôi không thể hiểu những gì mọi người nói. Mọi người nhìn tôi như thể tôi thật kỳ quặc. Tôi rất không thích điều đó vì tôi cảm thấy mình khác biệt, không giống với những người xung quanh”.

Đây là một cảm giác rất phổ biến đối với nhiều người nước ngoài trẻ tuổi sống ở Nhật Bản, nhưng nó cũng là một điều mà bạn không nên lo lắng quá nhiều. Tất cả những người mà chúng tôi nói chuyện đều thấy Nhật Bản rất thân thiện và người dân Nhật Bản sẵn sàng giúp đỡ.

Người nước ngoài đến Nhật Bản - dù là cho công việc hay học tập - có thể lo lắng nhưng nó rất thú vị. Bạn sẽ có nhiều câu hỏi và nỗi sợ hãi, nhưng tất cả mọi người chúng tôi đã nói chuyện đều thích ở đây. Tất nhiên ban đầu sẽ có nhiều vấn đề, nhưng điều này đúng khi bạn có những sự thay đổi lớn.

Tại đây, bạn không chỉ dễ dàng kết nối với những người có chung văn hóa, mà còn, thấy rằng người dân Nhật vui vẻ kết nối với bạn và sẵn sàng học hỏi lẫn nhau! Sốc văn hóa (tích cực hay tiêu cực) luôn có, nhưng nó có tính tạm thời. Những điều tương tự khiến bạn sốc khi lần đầu tiên đến Nhật Bản, rất có thể trở thành những điều mà bạn sẽ đánh giá cao và yêu thích sau một vài năm (hoặc thậm chí vài tháng).